Zoeken
Winkelmandje

Simo Heikkilä

Simo Heikkilä, geboren in 1943 in Jyväskylä, Finland, is een internationaal bekende ontwerper, professor en medewerker die zich richt op ambacht, duurzaamheid en eenvoud. Zijn eerste duik in de designwereld vond plaats toen hij ongeveer 15 jaar oud was en nog in het ouderlijk huis woonde. Hij creëerde zijn eigen slaapkamerinterieur en bouwde harmonie op met puur horizontale lijnen en primitieve materialen. Nadat hij in 1967 afstudeerde aan het Ateneum College of Applied Arts, werkte hij voor Marimekko als interieurontwerper voor winkels en tentoonstellingen. In 1971 begon hij zijn eigen ontwerpstudio waar hij zich concentreerde op het ontwerpen van interieurs voor winkels, kantoren en kleine openbare ruimtes. Na tien jaar ging zijn studio zich meer richten op tentoonstellingsarchitectuur en meer specifiek op meubelontwerp.

Aan het eind van de jaren 1980 kreeg Simo een 15-jarige beurs van de Finse staat die hem in staat stelde om vrij te experimenteren en samen te werken. In die tijd reisde hij en stelde hij internationaal tentoon. Hij werd uitgenodigd om hoofd te worden van de afdeling experimenteel hout aan de Universiteit voor Kunst en Design in Helsinki, waar hij later ook lesgaf als professor meubelontwerp. Gedurende zijn carrière heeft hij zowel individuele handgemaakte stukken als hele series industrieel geproduceerde meubels en interieurs ontworpen.

Simo werkt momenteel aan een nieuwe tentoonstelling in zijn woonplaats Jyväskylä, waar hij veel nog niet eerder vertoond werk zal laten zien, waaronder nieuwe meubels en LED-licht experimenten.

Bekijk de Cane Divan

Tekst 1: Intro Simo Heikkila

Cane Divan

De Cane divan

De Cane Divan zoals we die nu kennen is het resultaat van een lange periode van experimenteren met verschillende materialen en soorten. In feite was het maken van allerlei soorten divans een echte hobby van Simo, die al geruime tijd 'geïnteresseerd was in ontspannen houdingen' voordat hij rond 1997 zijn eerste Cane Divan maakte.

Toen ik jong was, hadden mijn ouders een rieten stoel in huis. Ik heb er vaak op gezeten en merkte dat het materiaal zo lekker elastisch was, en ook al was het misschien 20 of 30 jaar oud en waren sommige plekken een beetje verrot, het kon nog steeds gerepareerd worden.' Het was zacht, ging lang mee en was gemakkelijk te repareren... Allemaal belangrijke eigenschappen die Simo graag terugziet in een ontwerp.

Omdat Simo de grote bochten van rietstukken te groot en 'zacht' vond, besloot hij het te combineren met staal, waarbij hij die zekere elasticiteit en zachtheid combineerde met de extreme sterkte van staal en beide dimensies beperkte door ze samen te gebruiken.

Staal is sterk, hout is zacht. Staal is koud, hout is warm. Deze materiaalkeuzes verwijzen naar haptische kwaliteiten; wat betekent dat mensen hout graag aanraken omdat het warm is, het is warm om op te zitten. Ik hou van contrast, ik gebruik het heel vaak om balans te creëren in mijn werk. Als je iets spannends wilt creëren, moet je contrast op een slimme manier gebruiken.

tekst 2: The Cane Divan

Cane Divan_ zoals gepresenteerd op de Milano Design Week 2014

Cane Divan_ past zowel binnen als buiten, maar breng hem daarna naar binnen, hij kan niet tegen regen

Cane Divan_ gezien bij Maarten Van Severen

De samenwerking met Lensvelt

Ergens rond 2012 nam Simo contact op met de weduwe van Maarten van Severen, Marij De Brabandere, met de vraag of zij iemand kende die zijn Cane Divan kon produceren. Ze vertelde hem dat ze een bedrijf kende dat dat kon en dat was Lensvelt. Simo schreef een e-mail naar Hans met een foto en de vraag: "Kent u een bedrijf dat deze Cane Divan zou kunnen maken? De volgende dag kreeg hij al antwoord: 'Ja, dat weet ik. We gaan hem maken'. Simo herinnert zich: "Het was een van de mooiste momenten die ik me altijd zal herinneren. Zoiets gebeurt maar zelden.

Vanaf het begin van het prototype tot aan de eerste serie heeft Simo het productieproces van de Cane Divan nauwlettend gevolgd en Lensvelt heeft altijd actief verslag gedaan van wat er gebeurde. Simo: 'We hebben goed contact. Hans is een hele leuke, innovatieve en creatieve bedrijfsleider. Een van de beste die ik heb gehad, in die zin.'

tekst 3: Collab with Lensvelt

‘We spent a few days conversing and sharing thoughts and became friends.’

Lensvelt and Heikkilä in Amsterdam

Detail of the rattan seat

Een interview met Simo Heikkilä

Wanneer en hoe ben je voor het eerst betrokken geraakt bij meubelontwerp?

Ik raakte voor het eerst geïnteresseerd in design toen ik op de middelbare school zat in mijn geboorteplaats Jyväskylä, in het midden van Finland. Ik had mijn eigen slaapkamer en richtte die op een speciale manier in, anders dan middelbare scholieren normaal doen. Ik kocht deurplaten en andere nogal primitieve, eenvoudige elementen om mijn eigen interieur te bouwen. Daar begon het allemaal mee. Maar het eerste echte contact met meubelontwerp vond plaats toen ik naar de kunstacademie in Helsinki ging.

In die tijd was het meer kunstnijverheid en interieurontwerp. We studeerden daar dus zowel interieur- als meubelontwerp. Vrij snel begon ik bij Marimekko te werken als interieurontwerper. Ik had een fantastische eerste baan bij dat bedrijf. Maar toen kreeg Marimekko wat economische problemen en gooiden ze de niet-essentiële zaken zoals meubel- en interieurontwerp overboord. Ze maakten gebruik van freelancers, dus bleef ik freelance werken vanuit mijn eigen studio. Daarna maakte ik meestal interieurs zonder meubels te ontwerpen, maar in 1979 was er een bedrijf genaamd Vivero in Finland dat me uitnodigde om een model te maken. Dat was een groot succes. Het heette de Visio-stoel en had verschillende aanpassingen. We gingen naar de beurs in Milaan en kregen wat internationale erkenning, maar toen hield het een tijdje op. De Visio stoel was interessanter onder museummensen en zo, dus hij staat in verschillende musea in Europa en Amerika.

Ik kreeg de kans om een houten collectie te ontwerpen voor een Fins bedrijf en dat was mijn eerste serieuze bijdrage aan meubels, en ook om wat geld te verdienen, wat royalty's. Maar het echte werk begon in Zweden met de Visio-stoel. Maar het echte werk begon in Zweden met mijn collega Yrjö Wiherheimo, toen we collecties gingen ontwerpen voor een Zweeds bedrijf genaamd Klaasens Furniture, of Materia zoals het tegenwoordig heet. En het ging om grote hoeveelheden stoelen. Eind jaren 1980 kreeg ik een beurs van de Finse overheid, een zogenaamde langetermijnbeurs voor 15 jaar. 15 jaar belastingvrij, dus dat gaf me de vrijheid om te ontspannen en te experimenteren enzovoort. Ik nam deel aan tentoonstellingen en ging een paar keer naar de Biënnale van Milaan. In 1985 was ik voor het eerst in Japan. Ik was uitgenodigd door Shiroku Mata die daar een internationale tentoonstelling organiseerde. Dat was dus een internationale periode voor mijn carrière, die eindigde met onderwijsbanen. In 2001 werd ik voor het eerst directeur van de Wood Studio in Helsinki aan de Universiteit voor Kunst en Ambacht. Acht jaar lang leidde ik daar de experimentele houtstudio. Daarna werd ik uitgenodigd om hoogleraar meubelontwerp te worden aan dezelfde universiteit, en die baan heb ik tot aan mijn pensioen in 2013 gehouden. Er is een wet in Finland die docenten verplicht om op 68-jarige leeftijd met pensioen te gaan. Ik kon zonder problemen nog vijf jaar doorgaan.

Welke woorden zou je kiezen om jezelf en je praktijk te beschrijven?

Mijn collega's en vrienden beschrijven me als een minimalist. Tegenwoordig ben ik ambachtelijk georiënteerd en maak ik graag alleen essentiële werken en essentiële objecten die je elke dag kunt gebruiken.

Hoe ziet de toekomst van ambacht eruit?

Ik heb een zeer uitgebreid netwerk van ambachtsmensen waarmee ik contact houd, dus ik hoef zelf geen tekeningen te maken. Ik bel ze gewoon op en beschrijf het voorwerp, de dikte, de kleur, het materiaal en de afmetingen zonder tekening... En zij doen het. Ambachtelijke mensen hebben dus een grote toekomst, want elk werk moet beginnen met ambacht en handgemaakte prototypes. Zelfs auto's worden met de hand gemaakt.

Wat is het belangrijkste aan ambacht?

De kwaliteiten van materialen begrijpen en kennen. Dat is zeker het belangrijkste. Veel mensen die ik ken zijn trots op de materialen die ze gebruiken. Ze verzamelen bepaalde materialen om de beste resultaten te krijgen.

Waarom blijf je werk maken dat de ambachtelijke traditie in ere houdt?

Als we het over de Cane Divan hebben, zijn er twee componenten. Het riet, de zitting, die met de hand wordt gemaakt in Indonesië, voor zover ik heb begrepen. En dan het stalen gedeelte, dat met meer geavanceerde machines in Nederland wordt gemaakt. Als je die samenvoegt, krijg je iets interessants.

Hoe is het idee voor de Cane Divan ontstaan?

Ik was al geruime tijd geïnteresseerd in ontspannen houdingen voordat ik mijn eerste Cane maakte. De eerste Cane kwam, voor zover ik me herinner, in 1997. Ik maakte toen allerlei divans. Dit was mijn echte hobby. Ik experimenteerde met materialen en zo. De huidige Cane Divan is het resultaat van een lange periode. Het laat zien hoe lang het proces kan duren voordat de uiteindelijke producent is gevonden.

Wat waren belangrijke momenten in het ontwerp?

De eerste prototypes van Cane waren voor mijn tentoonstelling in 1999. Twee stuks. Ik kon niemand vinden die het prototype van de Cane in Finland kon maken omdat rotan handwerk een monopolie was, en nog steeds is, voor blinde mensen in Finland. Zij doen al het stok- en rotanwerk in Finland, dus het was erg moeilijk om er een modelmaker voor te vinden. Toen kwam Maarten van Severen in 2001 naar Alvar Alto in Finland. Hij zag mijn prototype hier en legde het voor aan een Belgisch bedrijf. Ze produceerden het misschien twee of drie jaar, toen stopten ze uiteindelijk met hun meubelbedrijf en kwam de Cane bij mij terug.

Dit was het begin van het verhaal van de Cane... Van ongeveer 2005 tot 2012 was er nauwelijks enige activiteit rond de Cane. En toen, rond 2012, nam ik contact op met Marij, de weduwe van Maarten, met de vraag of zij iemand kende die de Cane kon produceren. Ze vertelde me dat ze één bedrijf kende, Lensvelt. Dus schreef ik een e-mail naar Hans met een foto en de vraag "ken jij een bedrijf dat deze Cane Divan zou kunnen maken?" en de volgende dag kreeg ik antwoord van hem "Ja ik weet het. We gaan hem maken". Een van de mooiste momenten die ik me voor altijd zal herinneren. Zoiets gebeurt maar zelden.

Zijn jullie daarna vrienden geworden?

Ja, we hebben daarna nog verschillende keren contact gehouden. Nadat hij een kleine serie van de Canes had gemaakt, nodigde hij me uit om naar Amsterdam te komen en organiseerde hij een architectuuravond in Lensvelt Studios. Hij was zo vriendelijk om me rond te rijden en me zijn zomerhuis te laten zien, ergens in België. We brachten een paar dagen door met praten en begrip delen en werden vrienden.

Zou je het als een samenwerking beschouwen of is het een ander soort relatie?

Ik heb het productieproces van dichtbij gevolgd, van het begin van de prototypes tot de eerste serie. En ze rapporteerden actief wat er gebeurde. We hebben goed contact. Hij is een erg aardige, innovatieve, creatieve bedrijfsdirecteur. Een van de beste die ik heb gehad, in die zin.

Je hebt Hans leren kennen via Maarten van Severen. Kun je iets vertellen over je relatie met hem?

Ik volgde het werk van Maarten al een tijdje. Elke ontwerper van over de hele wereld is komen spreken op het Alvar Aalto Design Seminar. Naast Maarten waren Carlo Vince, Kengo Kma, Konstantin Grcic en James Erwin aanwezig op de editie van 2001. Het thema was toen huid en ziel, en aangezien Maarten net een nieuwe stoel voor Vitra had ontworpen met een geheime constructie binnenin, paste hij goed bij het thema. Hij kwam naar Jyväskylä met een gebroken been, maar had de meest interessante lezing voor mij tijdens dat seminar. Hij besloot nog een dag in mijn studio te blijven en min of meer in die dagen werden we vrienden. Daarna nodigde hij me uit om naar Gent te komen. Hij liet me veel mooie ontwerpen zien en we bezochten mooie plaatsen. Hij kwam me nog een paar keer opzoeken in Finland, hij kwam zelfs naar Lapland rond 2003. Het was -37 graden toen hij kwam, maar hij hield van dat deel van Finland. Ik werd uitgenodigd om een artikel over onze vriendschap te schrijven voor het boek bij zijn tentoonstelling van voltooide werken. Het is een triest verhaal dat hij ontdekte dat hij een ernstige ziekte had terwijl hij hier in Finland op bezoek was, maar we waren vrienden tot het laatste moment. Twee geweldige momenten in mijn leven: Maarten ontmoeten en Hans ontmoeten.

tekst: An interview with Simo Heikkila

Cane Divan_ verkrijgbaar in rood en groen stalen frame

Milan Design Week 2018 met de Cane Divan op de binnenplaats van het Museo Diocesano